Kritisch denken over wetenschap: studiedag 24 april 2023

Wetenschap biedt heel wat kansen om het kritisch denken bij jongeren te stimuleren. Maar hoe pak je dat aan in het secundair onderwijs? Hoe stimuleer je de kritische houding bij leerlingen? En met welke concrete activiteiten maak je hen bewust van hun denken? Kom naar deze studiedag op 24 april 2023 en ontdek concreet leermateriaal en lesmethodieken om het kritisch denken over wetenschap te stimuleren. We zetten sterk in op het begeleiden van een dialoog in de wetenschapsklas. Leerkrachten, lerarenopleiders, pedagogische begeleiders en onderwijsprofessionals zijn welkom.

Dialoog en kritisch denken
  • Waarom?

    Het stellen van kritische vragen is cruciaal, maar moeilijk. Nepnieuws over wetenschap sluipt de klas binnen en als leraar is het niet altijd eenvoudig hier gepast op te reageren. Hoe kunnen we leerlingen kritisch laten reflecteren over misvattingen zoals: ā€œHet is koud vandaag ā€“ hoe zit dat nu met die opwarming van de aarde?ā€ of ā€œBig Pharma houdt mensen ziek om meer medicijnen te verkopen.ā€ Op deze vorming leer je hoe je bij leerlingen inzicht kan stimuleren over wat wetenschap is en hoe wetenschap werkt.

  • Voor wie?

    Op deze halve studiedag reiken we handvaten aan voor wetenschapsleerkrachten om het kritisch denken over wetenschap in het secundair onderwijs expliciet te stimuleren bij jongeren. Leerkrachten, lerarenopleiders, pedagogische begeleiders en onderwijsprofessionals zijn welkom.

  • Hoe doen we dit?

    Een methode gebaseerd op dialoog en denkoefeningen om de onderzoekende houding stimuleren bij leerlingen staat voorop. Zo leren jongeren spreken en denken over wat wetenschap tot wetenschap maakt. We willen ook handvaten bieden om als leerkracht om te gaan met heikele themaā€™s binnen wetenschap, zoals klimaatontkenning. We bieden gebruiksvriendelijke activiteiten aan om in je klas te implementeren.Ā We zetten specifiek in op hoe je als leerkracht een dialoog zelf kan faciliteren en bieden oefenruimte aan.

Hoe ziet de dag eruit?

  • 9u00: inloop met koffie
  • 9u15: algemene inleiding over kritisch denken
  • 9u45-11u15: workshop 1: kritisch denken over wetenschap

Hoe werkt wetenschap? Hoe komen wetenschappers tot betrouwbare wetenschappelijke uitspraken? Heeft een wetenschapper altijd gelijk? En wanneer weet je iets zeker? Bij leerlingen leven heel wat fouteĀ ideeĆ«nĀ over wetenschap. Nochtans stimuleert inzicht in wetenschap en de wetenschappelijke methode de motivatie van jongeren voor deĀ wetenschapsles. Maar hoe pak je dat aan? Hoe laat je leerlingen reflecteren over wat wetenschap tot wetenschap maaktĀ ( ā€˜theĀ nature ofĀ scienceā€™)? Hoe creĆ«er je dialoog waarbij jongeren enthousiast deelnemen en reflecteren over wetenschap en wetenschappelijke bevindingen?Ā  In deze workshop ontdek je verschillende methodes om het kritisch denken van jongeren over wetenschap te vergroten en deze te koppelen aan leerinhouden uit de leerplannen. We hebben hierbij oog voor vraag- en dialoogtechnieken en een breed scala aan wetenschappelijke contexten. We reiken concreet leermateriaal aan waarmee je in jouw les aan de slag kan om het denken te prikkelen en het inzicht in wetenschap op te krikken.

  • 11u30-12u15: workshop 2: gevoelige themaā€™s binnen wetenschap

Hoe reageer je op iemand die de evolutietheorie of klimaatopwarming in twijfel trekt? Hoe reageer je op een antivaxā€™er in de klas? Hoe reageer je op de overtuiging dat technologie alle problemen van de mens zal oplossen?Ā  DeĀ wetenschapsklas is steeds vaker een arena voor botsende opvattingen en wereldbeelden. Internationale studies geven aan dat het aansnijden van dit soort gevoelige en maatschappelijke themaā€™s in deĀ wetenschapsles de openheid en motivatie van leerlingen voorĀ wetenschappenĀ vergroot. MaarĀ inspelenĀ op dit soort themaā€™s zonder confrontatie op te wekken ligt niet altijd voor de hand.Ā In deze workshop reiken we u handvaten aan om in te spelen opĀ gevoelige themaā€™s. Aan de hand van concrete voorbeeldenĀ reiken we concrete tips aan om confrontatie te vermijden en reflectie aan te zwengelen. We bieden leermateriaal bruikbaar in de klas om heikele themaā€™s te ontmijnenĀ en de motivatie van jongeren voor wetenschap aan te zwengelen.

  • 12u15-12u30: afsluiting

Plaats

Deze vormingsdag gaat door op campus Brussel van Odisee Hogeschool, vlakbij het centraal station. Klik hierĀ voor meer info over bereikbaarheid.

Kostprijs

Deze halve studiedag kost ā‚¬40. De factuur wordt opgestuurd naar uw e-mailadres. Zie je het ook zitten om leermateriaal te testen (minimum 2x20 minuten) - en ons kort feedback te bezorgen? Dan is de opleiding gratis! Leerkrachten die betrokken (willen) zijn bij het project via deelname aan de Professionele LeerGemeenschap (PLG) dienen ook niet te betalen. Een bewijs van deelname aan de nascholing kan bezorgd worden.

Kritisch denken over wetenschap: studiedag 24 april 2023

Inschrijven

Laura Vervacke is een biologe en lerarenopleider aan Odisee hogeschool. Ze onderzoekt in het project Redeneerling hoe je het kritisch denken van jongeren rond en over wetenschap kan stimuleren en ontwikkelt didactisch materiaal voor in de wetenschapsklas.

Prof. dr. Jelle De Schrijver (bioloog en filosoof) is docent vakdidactiek wijsbegeerte en geschiedenis aan Universiteit Antwerpen en coƶrdinator van onderzoekskern ExploRatio aan Odisee hogeschool. Hij focust in verschillende onderzoeksprojecten op de rol van filosoferen in hetĀ  natuur- en techniekonderwijs.

Eef Cornelissen is als onderzoeker en socratisch gespreksleider verbonden aan onderzoekskern ExploRatio van Odisee Hogeschool. Als filosofe is ze gespecialiseerd in de methodiek filosoferen met kinderen en jongeren. Binnen de lerarenopleiding werkt ze didactisch materiaal uit en geeft opleidingen aan leerkrachten en docenten.

Studiedag georganiseerd door ExploRatio, hetĀ onderzoekscentrum Kritisch Denken van de studiecluster Onderwijs (Lerarenopleiding).Ā  ExploRatio focust op het stimuleren van kritisch, creatief en logisch denken over wetenschap en maatschappij. We zijn een complimenterend team van lerarenopleiders in wereldoriĆ«ntatie, geschiedenis of biologie,Ā  experts in dialoogĀ  en (onderwijs)onderzoekers.

in samenwerking met de Antwerp School of Education (Universiteit Antwerpen)

Universiteit Antwerpen Antwerp School of Education logo