De nieuwe VARiOSO-cyclus krijgt handen en voeten
Er zijn grote veranderingen op til. In het academiejaar 2019-2020 sluiten we de ASTOR-cyclus af en staat de nieuwe VARiOSO-cyclus in de steigers. Dit nieuwe instrument wordt het sluitstuk van onze kwaliteitsbewaking in eigen regie. Afgelopen maandag (20/01/2020) bliezen de ankerpersonen kwaliteit verzamelen om van gedachten te wisselen. We lijsten hieronder drie kernpunten op die we uit de vruchtbare bespreking meenemen. Zo appreciëren de ankerpersonen het toegekende eigenaarschap sterk en zijn respectievelijk de kwaliteitsmatrix en het screeningsinstrument ambitieuze tools om in de analyse- en reflectiefase van de VARiOSO-cyclus cocreatief aan de slag te gaan.
Eigenaarschap en wendbaarheid centraal
Met de uitrol van het strategisch programma Odisee 2027 staan impactrijke beslissingen voor de deur. Opleidingen stappen op hun eigen tempo in binnen de lopende instellingsbrede projecten en plannen een curriculumrevisie als onderdeel van dit proces. Onze ambitie? Tegen 2027 iedereen aan boord.
Daarnaast loopt over een periode van een viertal jaren ook het stappenplan van de VARiOSO-cyclus. Hoe zullen we er voor zorgen dat kwaliteitszorg en onderwijsinnovatie elkaar niet in de weg lopen, maar net versterken? De VARiOSO-planning werd in samenspraak met de opleidingen opgesteld en is dermate wendbaar dat maximale afstemming op lopende onderwijsontwikkeling- en innovatie mogelijk is. De aangereikte methodieken worden door de procesbegeleider flexibel aangepast aan de context en de noden van de opleiding. Laatstgenoemde blijft steeds eigenaar van de eigen vooruitgang.
Een concreet voorbeeld? Een opleiding die naar aanleiding van een grondige curriculumrevisie haar werkveld en studenten heeft bevraagd, bijvoorbeeld in de vorm van een aantal goed onderbouwde focusgesprekken, wordt vanzelfsprekend vrijgesteld van de verkennende stap uit de VARiOSO-cyclus, als die in dezelfde periode zou gepland zijn.
Reflecteren in en over de kwaliteitsmatrix
Tijdens de stap interne reflectie vult een opleiding haar kwaliteitsprofiel in. Dit gebeurt aan de hand van een matrix die enerzijds refereert aan de kwaliteitsstandaarden van de NVAO (gebaseerd op de European Standards and Guidelines) en anderzijds de belangrijkste elementen uit onze (onderwijs)visie 2027 bevat. Net als in de voorgaande kwaliteitscyclus (ASTOR), dagen we de opleidingen uit om zich te profileren: welke elementen uit de visie hebben ze al sterk verwerkt in hun programma? Maar vooral: waar ligt nog een gezonde ambitie voor de toekomst?
“Hoe zorgen we er dan voor dat opleidingen niet enkel een good news show brengen?” wordt terecht geopperd. De ankerpersonen hebben vertrouwen in de opleidingsteams die een realistisch beeld van de opleiding zullen tonen aan de peer review commissie. Pikant detail: opleidingen zullen in het nieuwe sjabloon minder schrijfruimte krijgen en dus beknopter, doch krachtiger hun accenten leggen. De logica van de PDCA-cyclus blijven we wel integreren. De ankerpersonen zelf voerden dit aan als een sterk onderdeel van de vorige cyclus.
Een nieuw screeningsinstrument als objectieve toets van de praktijk
Een andere nieuwigheid een screeningsinstrument dat een doorlichting van de onderwijspraktijk ondersteunt, en dit in trialoog tussen het werkveld, collega-docenten en studenten. Een trialoogcommissie screent een aantal opleidingsonderdelen (ten belope van een zestigtal studiepunten, gekozen door het opleidingsteam), met twee kwaliteitskenmerken als referentiekader. Het eerste kwaliteitskenmerk leer- en evaluatieomgeving is een verplicht nummer, het tweede kenmerk is vrij te kiezen uit onderstaande lijst:
- Profiel, leerresultaten en curriculum;
- informatie en begeleiding van studenten;
- cocreatie met werkveld en studenten;
- internationalisering OF toegepast onderzoek OF dienstverlening.
Elk kenmerk wordt opgedeeld volgens basiskwaliteit en ambitie. De commissie oordeelt of de basiskwaliteit is geborgen (minimum) en situeert hoe concreet de ambities van de opleiding al weerspiegeld zijn in de onderwijspraktijk. We zorgen ervoor dat de ambities goed aansluiten bij de ontwerpprincipes van het strategisch project Instellingsbreed Kader Curriculumopbouw (IKCO). Door niet alle kwaliteitskenmerken te screenen blijft dit een haalbare kaart voor de opleidingen. De keuzevrijheid garandeert het eigenaarschap. Het staat opleidingen altijd vrij om meer kenmerken te laten screenen; iets wat vermoedelijk zal gebeuren.
Dit alles weerspiegelt opnieuw onze ambitie als co-hogeschool: door peer review van onze collega-docenten, onze werkveldpartners en onze studenten, komen we een stap dichter bij onze D.I.W. (duurzaam – inclusief – wendbaar).
Nog een interessant weetje: we willen onze studenten nauwer betrekken bij de opvolging van onze kwaliteitsacties. Dit gebeurde tot op heden voornamelijk door de bevoegde leidinggevenden en directies. Elders meer over hun belangrijke en structurele bijdrage in de VARiOSO-cyclus.