Burgerschapsreflex
We ontwikkelen een educatieve aanpak gericht op het versterken van de leerkracht om dialogen aan te gaan over maatschappelijke themaās in een superdiverse klas. Op deze manier willen we de dialoogvaardigheid en de handelingsverlegenheid bij leerkrachten aanpakken en de burgerschapscompetenties bij leerlingen vergroten. Hiertoe creĆ«ren we een vormings- en een klasmethodiek in verschillende onderzoekscycli waarbij we de methodiek optimaliseren en evalueren en de impact ervan op de leerkracht en leerling inschatten aan de hand van observaties, interviews en het gebruik van pre- en post-vragenlijsten.

Burgerschapsreflex
Hoe laat je in een superdiverse klas leerlingen constructief in gesprek gaan over Mohammedcartoons of dekolonisatie? En hoe reageer je als leerkracht op leerlingenuitspraken die radicaal ingaan tegen je eigen waardenkader?
Leerkrachten die leerlingen burgerschapscompetenties willen aanleren, worstelen met deze vragen. Constructief leren argumenteren over maatschappelijke themaās staat sinds de vernieuwde onderwijsdoelen centraal in onderwijs, maar de praktijk is weerbarstig. Uit vergelijkend onderzoek blijkt dat Vlaamse leerlingen laag scoren op het vlak van burgerschapscompetenties en leerkrachten zich te weinig geschoold voelen om dialoog te faciliteren, ze voelen zich handelingsverlegen ā ze omzeilen themaās, ook als deze kansen bieden. Het voeren van een succesvolle dialoog over maatschappelijke themaās (een burgerschapsdialoog) kan nochtans de āsense of belongingā van jongeren uit minderheidsgroepen vergroten, de identificatie met de schoolcultuur en de maatschappij. Deze āsense of beloningā is een belangrijke factor om tot een tolerante houding te komen en andere democratische vaardigheden aan te leren.
Om in te spelen op deze nood bij leerlingen en leerkrachten, ontwikkelen wij een aanpak met twee componenten:
- Een BurgerschapsReflex-methodiek om burgerschapsdialogen in superdiverse klassen te voeren. Hiervoor baseren we ons op bestaande dialoogmodellen zoals Socratische dialoog of interculturele communicatie.
- Een BurgerschapsReflex-vormingstraject om leerkrachten dialoogbegeleidingsvaardigheden aan te leren en op hun handelingsverlegenheid in te spelen. Hiervoor baseren we ons op leeractiviteiten uit vredeseducatie en āconflict transformationā om te leren conflictsituaties te transformeren in leerkansen.
In samenwerking met twee professionele leergemeenschappen, ontwikkelen we deze aanpak in verschillende onderzoekscycli aan de hand van een āEducation Design researchā. We brengen in kaart wat bij leerkrachten de impact is van het professionaliseringstraject op de dialoogbegeleidingsvaardigheden en factoren die samenhangen met de handelingsverlegenheid. Ook onderzoeken we hoe deze aanpak inspeelt op de āsense of belongingā van jongeren uit superdiverse klassen.
We rollen deze aanpak uit met verschillende werkveldpartners. De partners zijn betrokken als expert, als brug naar scholen, als lid van de professionele leergemeenschap of als medeauteur van onderzoeks- of werkveldgerichte publicaties.
Maak kennis met de onderzoekers
Onze partners
Vlaams Vredesinstituut,Ā HoGent & UGent,Ā UCLL,Ā School zonder racisme,Ā Arteveldehogeschool,Ā GO! Voskeslaan,Ā katholiek onderwijs Vlaanderen,Ā Hanna Arendtinstituut,Ā Steunpunt diversiteit en leren,Ā Join.Vlaanderen,Ā Kruit vzw
Wil je meer weten over dit project?
Wil je meer weten? Wil je samenwerken? Wil je de methodiek gebruiken? Contacteer ons via mail of website, we gaan met plezier in gesprek.