Postgraduaat Geestelijke gezondheidszorg - Module De hulpverlener als krachtbron

Deze module richt zich tot zorg- en hulpverleners (masters, bachelors, HBO5) in de sociale en geestelijke gezondheidszorg die ondersteuning en begeleiding bieden aan kwetsbare groepen.

De module is opgebouwd uit 5 thematische lesdagen. 

Thema 1: Op zoek naar evenwicht tussen gevoelens en rationalisering in de zorg
Thema 2: Zorgdragers zijn ook maar mensen
Thema 3: Van morele stress naar morele veerkracht
Thema 4: Sterker dan burn-out
Thema 5: Het team als krachtbron

Hieronder meer info over elk van deze thema's. 

Deze module maakt deel uit van het postgraduaat Geestelijke gezondheidzorg en telt 4 studiepunten. Wie minimum 20 studiepunten behaalt, zal het postgraduaatgetuigschrift Geestelijke gezondheidszorg behalen.

• Voor elk probleem een oplossing? Een ethische kijk op het beheersingsdenken
  We belichten kritisch de heersende resultaat- en oplossingsgerichtheid in de zorg. Hoe ethisch omgaan met hulpvragen? Hoe de ware kern van de zorg herontdekken, die ook zorgverleners voldoening schenkt?
• Zingevende gespreksvoering. Helpen als er geen oplossingen zijn
  Soms stuit je in een begeleidingstraject op een vraag van een cliënt waar niet direct een antwoord op is, of een situatie waarvoor geen oplossingen zijn. Bvb. als iemand die ongeneeslijk ziek is vraagt: Waarom ik?! Of als iemand worstelt met een existentiële schuldvraag. Het model voor zingevende gespreksvoering biedt vier aspecten van zingeving (traagheid, ambivalentie, raadselachtigheid en waarden) en verschillende methodische benaderingswijzen voor een professionele begeleiding bij zingeving. 

• Hoe overleven we de tragiek van de ethiek? Contouren van ethische zelfzorg
  Ethiek gaat soms gepaard met ongemak. Concreet uit zich dit ongemak in gevoelens van onmacht, tekortschieten, schuld, faalangst, intens medelijden…  Allemaal gevoelens die uiting geven aan ons (ethische) vermogen tot lijden aan het lijden van de ander. Ethisch veerkrachtig in de zorg staan, betekent misschien wel: het uithouden in en met die spanning. Samen met het zorgethisch lab van VIVES (sTimul) reflecteren we over wat ethische zelfzorg precies betekent en wat hierbij belangrijk is met ook aandacht voor de voorwaarden die binnen de organisatie van de zorg moeten vervuld zijn.
   
• Zorgzaam, maar daarom niet onbegrensd. Een anti-heroïsche kijk op ethische zorg
  Ethische zorg wordt doorgaans gekoppeld aan een aantal pertinente deugden. En toch houden we het uit in ons ethisch engagement dankzij de ruimte die we maken voor kleine ondeugden. Door te vertrekken van antipathie, luiheid, hypocrisie, ongehoorzaamheid, woede en middelmatigheid - allemaal op een bepaalde manier grenzen waar we in de zorg voor de ander op stoten als mensen ‘van vlees en bloed’ - schetsen we hoe we eigenlijk helemaal geen helden van de zorg hoeven te zijn, het zelfs niet moeten worden, om ons voldoende zorgzaam te verhouden tot de ander.

• Morele stress: een vloek of een zegen?
  Morele stress is het wrange gevoel dat zorgprofessionals ervaren wanneer zij hun visie en waarden op goede zorg niet in de praktijk kunnen brengen. De spanning die daarbij ontstaat kan inspireren en een doel geven om naar te streven. Wanneer zorgverleners echter intens en/of frequent geconfronteerd worden met de kloof die er bestaat tussen wat zij beschouwen als goede zorg en de zorg die in de praktijk wordt gebracht, raakt dit aan hun identiteit als zorgverlener en als mens. Chronische morele stress is gerelateerd aan burn-outsymptomen zoals bv. emotionele uitputting maar ook aan een dalende arbeidstevredenheid. 
   
• Moreel beraad
  Via de gespreksmethode ‘Moreel beraad’ wordt stapsgewijs en gestructureerd aangeleerd hoe je in teamverband kan leren reflecteren op ethische dilemma’s die zich voordoen in het dagelijks werk. In essentie draait het om de volgende vraag: ‘Wat is hier goede zorg en hoe kan ik die het beste geven’?
   

• Oorzaken, remedie en preventie bij burn-out
  We gaan in op de oorzaken, preventie, en aanpak van burn-out, niet louter vanuit boekenkennis maar ook vanuit persoonlijke ervaringen. 
   
• Sleutels voor zelfzorg
  We maken kennis met de vier dimensies van veerkracht en testen hoe goed we zelf scoren op elke dimensie. Daarnaast krijg je concrete tools en oefeningen aangereikt om elk van de dimensies aan te pakken. We leren jou eenvoudige oefeningen aan om je zenuwstelsel te laten switchen van sympatische activatie (stress systeem) naar parasympatische activatie (rust systeem). Je leert je grenzen aanvoelen, aangeven en bewaken door een analyse te maken van eigen sterktes/valkuilen en oefeningen en maakt kennis met Mindfulness en zelfcompassie als sleutel tot zelfzorg.

• Persoonlijkheid en teamwerk
  We focussen op de dynamiek tussen verschillende persoonlijkheden. 
  Succesvolle teams bestaan uit mensen die elkaars sterkten en zwaktes kennen, elkaar aanvullen, elkaar vertrouwen en respect hebben voor verschillen.
  Deze training is gericht op een effectievere samenwerking.  Ieder heeft een eigen stijl, je ontdekt je eigen stijl en de meerwaarde van verschillende stijlen en de mogelijkheden die dit biedt om elkaar aan te vullen. 
• Verbindend communiceren
  Aan de hand van een tool voor zelfscreening krijg je inzicht in je eigen gedrag maar ook in dat van je medecursisten. Vanuit de gedachte: ‘alleen mensen die elkaar begrijpen kunnen hun interactie en samenwerking in team verbeteren’ zullen deze inzichten gekoppeld worden aan tools om op een verbindende manier in communicatie te treden.