Kaatje Klank: Klankbewustzijn en verklanken voor kleuters

Kleuteronderwijzers (van eerste tot derde kleuterklas), leerkrachten van het eerste leerjaar, zorgondersteuners, zorgcoördinatoren en directies.  We raden aan om de vorming met twee leerkrachten van dezelfde school te volgen.

De taaleducatieve en methode-onafhankelijke didactiek 'Kaatje Klank' stimuleert op een speelse en doelgerichte manier de voorbereidende technische leesvaardigheden van kleuters.

Samen met Kaatje Klank en haar vriendjes beleven de kleuters allerlei spannende klank- en letteravonturen. Ze oefenen speels de letter-tekenkoppeling en de auditieve klankbewustzijnsvaardigheden die van belang zijn om te leren lezen.

Kaatje Klank 2.0. hanteert een systematische aanpak, en is uitgebreid met een leerlijn van de eerste tot de derde kleuterklas. De didactiek houdt bovendien rekening met de belangrijke rol die articulatie en executieve functies tijdens deze eerste stapjes in het leesproces spelen. 

Kaatje Klank werd uitgewerkt, herwerkt en uitgetest in diverse klascontexten in het kader van de PWO-onderzoeksprojecten ‘Spreken verfijnen in de kleuterklas1’ en ‘Klank Klaar voor de leesstart2’, gefinancierd door Odisee en in samenwerking met KU Leuven, VUB  en Onderwijscentrum Brussel.

De onderzoeksprojecten maken deel uit van het Onderzoekscentrum De Taalbouwers van Odisee. De Taalbouwers voeren praktijkgericht onderzoek in samenwerking met het kleuter-, lager en secundair onderwijs. De onderzoeksprojecten focussen zowel op mondelinge als schriftelijke taalvaardigheid. We analyseren de huidige praktijk, ontwerpen instrumenten en methodieken en streven een diepgaand inzicht na in de voorwaarden die leiden tot een succesvolle professionalisering.

Tijdens de navorming verkennen we met een kookmetafoor de wetenschappelijke achtergrond en de didactische principes die aan de grondslag liggen van Kaatje Klank.

We krijgen inzicht in de meest effectieve activiteiten om aan klankbewustzijn en andere voorbereidende technische leesvaardigheden te werken én bekwamen ons ook in het stapsgewijs begeleiden van deze activiteiten. We besteden hierbij speciale aandacht aan de begeleiding van kleuters met een verhoogd risico op leesproblemen.

De navorming bestaat uit 1 volledige en 1 halve dag.

Dag 1

Op dag 1 krijg je inzicht in de leerlijn ‘voorbereidende technische leesvaardigheden’ van de jongste tot de oudste kleuters: je komt te weten wat klankbewustzijn, letterkennis, letter-tekenkoppeling en doe-alsof schrijven zijn en waarom deze belangrijk zijn. Je krijgt inspiratie en materialen om deze voorbereidende technische vaardigheden te stimuleren in het kleuteronderwijs. Je ontdekt welke klankbewustzijnstaakjes er echt toe doen en je leert hoe je kleuters stapsgewijs en doelgericht kunt begeleiden tijdens klank- en letteractiviteiten.

Na dag 1 probeer je enkele activiteiten uit in de eigen klaspraktijk met de aangereikte materialen van de lesgevers. Je maakt een opname en/of fotomateriaal van de activiteiten in de eigen klaspraktijk.

Dag 2

Op dag 2 reflecteer je met behulp van de docent over de try-out in de eigen klaspraktijk. Je bekwaamt je verder in het begeleiden van klankbewustzijns- en letteractiviteiten. Je komt te weten hoe je risicokleuters met problemen op vlak van articulatie en executieve functies kunt ondersteunen tijdens klank- en letteractiviteiten.